Beveiliging

Beveiliging van personen en goederen

De belangrijkste ontwikkeling met betrekking tot beveiliging is de capaciteit van de verschillende luchthavens in Nederland. Het risico wordt beïnvloed door verschillende factoren. De groei van het aantal vliegtuigbewegingen vergroot het aantal assets waarop een criminele daad uitgevoerd kan worden, zoals: terminals, passagiers, vliegtuigen, vracht en goederen, informatie, gebouwen e.d. In een versimpelde weergave van de werkelijkheid geldt dat hoe meer assets zich binnen een bepaald gebied bevinden, hoe groter de waarschijnlijkheid van een criminele daad. Meer passagiers kunnen bijvoorbeeld leiden tot een grotere dichtheid van mensen per vierkante meter in een terminal die zich ophouden in de rijen voor de incheckbalies, security check en/of paspoortcontrole. Een maatregel dat mogelijk dit risico potentieel mitigeert, is het verstevigen van de capaciteit van Koninklijke Marechaussee voor het uitvoeren van haar taken: (paspoort)controles, toezicht beveiligingsorganisaties en (gewapende) beveiliging van de luchthavens. Ook staan er geen maatregelen beschreven tegen de groeiende cybersecurity risico’s door toenemende digitalisering (autonome trend). De overheid zal bij het doorvoeren van maatregelen die van invloed zijn op de capaciteit van luchthavens, en andere maatregelen en/of ontwikkelingen in de samenleving die een effect hebben op de beveiligingsrisico’s, risicoanalyses moeten (laten) uitvoeren en indien nodig beheersmaatregelen nemen.

Drones zullen een steeds groter deel van het luchtruim claimen in de periode tot 2050. Hoewel de toepassing van drones kansen biedt voor de Nederlandse maatschappij kan het ook nieuwe risico’s met zich mee brengen. Binnen deze indicator betreft het dan met name het gebruik van drones in wederrechtelijke daden. Terroristen kunnen aanslagen plegen met drones of personen die een ontwrichtende werking op de samenleving willen hebben kunnen hele luchthavens platleggen door met een drone over het luchthaventerrein te vliegen. Daarnaast kunnen gebruikers van drones ook onopzettelijk de luchtvaartoperatie verstoren door te vliegen in de nabijheid van luchthavens en/of laagvliegroutes. In Londen had dit onlangs gezorgd voor chaotische omstandigheden. Dergelijke risico’s moeten geïdentificeerd worden en adequate maatregelen moeten worden genomen om de risico’s te mitigeren. Een begin met het versterken van de wet- en regelgeving en uitvoerend beleid is gemaakt met de Gedelegeerde Verordening (EU) 2019/945 en de Uitvoeringsverordening (EU) 2019/947. Basis is dat drone operaties in Europa veilig moeten zijn. Onderdeel van de verordening is dat drones verplicht moten worden geregistreerd, een identificatiesignaal moeten uitzenden en software moeten bevatten dat vliegen in de nabijheid van luchthavens onmogelijk maakt. Dat geldt momenteel echter enkel voor drones die in de EU worden verkocht.

Vertrouwen in innovatie

Verwacht wordt dat de digitalisering en innovatie tot 2050 sterk toeneemt. Een voorbeeld van een ontwikkeling die verwacht kan worden bij gelijkblijvend overheidsbeleid is verdere digitalisering (waaronder WiFi aan boord van toestellen). Dit brengt risico’s met zich mee vanwege mogelijke hackgevoeligheid. Er zullen systemen bijkomen en technologieën toegepast worden in de gehele luchtvaart. Hoewel systemen de potentie hebben risico’s te verlagen brengen zij ook nieuwe risico’s met zich mee. In het bijzonder gaat het dan om de risico’s van technisch falen, menselijke fouten in het beheer en wederrechtelijke daden. Recent vonden op Schiphol incidenten plaats met de brandstofvoorziening, wat grote ontwrichtende verstoringen tot gevolg had. Deze incidenten illustreren de noodzaak goed na te denken over de beveiliging van de systemen en vitale infrastructuur tegen de risico’s op uitval en wederrechtelijke daden. De overheid zal de ontwikkelingen op het gebied van beveiliging nauw moeten volgen en adequaat risico’s inschatting moeten doen om een hoog veiligheidsniveau te borgen. In het huidige beleid is te weinig aandacht om de risico’s ook in de toekomst adequaat te beheersen.